Dit lijkt een open deur, maar samenwerken blijkt vaak best ingewikkeld. Bijvoorbeeld als mensen niet hetzelfde doel hebben, maar dat wel van elkaar denken. Sterker nog, dit was in meerdere projecten zelfs bijna een breekpunt. Aandacht blijven houden voor het gezamenlijke doel, ook tijdens het project, is van cruciaal belang. Daarnaast zijn samenwerkende partijen vaak geneigd om zich gelijk op de inhoud te storten. Wat gaan we doen? Wat vaak weinig aandacht krijgt, zeker bij de start, is alles wat niet de inhoud betreft. Denk aan het bepalen van de agenda, de manier van communiceren, via welke kanalen, de wijze van reflectie en het in de gaten houden van tijd. Het zijn banale afspraken, maar die dragen wel bij aan een prettige en succesvolle samenwerking. Hoewel de inhoud lonkt, is het advies om eerst te focussen op het vormgeven van de samenwerking door goede afspraken te maken om zo succesvoller te zijn op de inhoud. Daarbij is het belangrijk dat er duidelijkheid is over verwachtingen binnen een consortium of samenwerkingsverband én dat alle benodigde competenties aanwezig zijn.

Als een idee of project niet breed gedragen wordt, komt het niet van de grond. Er is dus draagvlak nodig binnen de organisatie, maar ook daarbuiten. Om te zorgen voor draagvlak binnen je organisatie, moet je mensen bij het proces betrekken. Vraag naar feedback en meningen, laat mensen meedenken, maak het samen. Dit proces vraagt tijd, maar dat betaalt zich dubbel en dwars uit als een verandering breed wordt gedragen. Het kan ook voorkomen dat er wel draagvlak is, maar dat mensen niet betrokken zijn, dat het wordt gezien als een project van anderen. Dit kan ertoe leiden dat er in een isolement wordt gewerkt en ook dat staat ontwikkeling en innovatie in de weg. Als je ervoor kiest een bepaalde weg in te slaan, betrek dan de gehele organisatie bij het project. 

Ook buiten je organisatie is er draagvlak nodig. Als je bijvoorbeeld een app wil ontwikkelen, is het zinvol om te weten of het ook gebruikt gaat worden. Het is dus belangrijk om te onderzoeken of je publiek überhaupt interesse heeft in wat je wilt gaan doen of maken. Je doelgroep goed kennen en van tijd tot tijd polsen, is onontbeerlijk als je wilt dat je product, productie of dienst straks verkoopt of zijn doel bereikt. Het kost tijd om deze informatie te achterhalen, maar daarmee voorkom je dat je vergeefs geld en tijd steekt in je project.

Er zijn verschillende soorten projecten en verschillende soorten samenwerkingen. De manier van leidinggeven verschilt dan ook per project. Misschien is het fijn als iemand zorgt voor structuur, of dat iemand bijvoorbeeld meer zit op samenwerking. Maar als je een project trekt, stel jezelf de vraag of het voor participerende partijen duidelijk is waar ze ‘ja’ tegen hebben gezegd. Faciliteer ontmoetingen, zorg ervoor dat het helder is wat van mensen of partijen wordt verwacht en blijf met elkaar in gesprek. Dat is lang niet altijd eenvoudig, zeker wanneer een proces niet loopt zoals gepland, maar ook moeilijke gesprekken zijn nodig om een project gaande te houden. Sterker nog, als dit soort gesprekken niet worden gevoerd, dan verergert de situatie.  

Een netwerk kan van grote meerwaarde zijn voor je project. Denk aan iemand kunnen inschakelen als het nodig is. Of dat je een ingang hebt bij een bedrijf of organisatie. Ook zijn er samenwerkingen die tot stand kwamen door te netwerken. Juist het onverwachte kan mooie ontmoetingen, samenwerkingen of nieuwe ideeën opleveren. Netwerken is niet voor nu, maar voor als het nodig is. Het is dus zeer waardevol om hieraan tijd te besteden. Ga naar relevante bijeenkomsten en kijk op platforms. 

Een ander positief effect van netwerken, is ontdekken of waar je mee bezig bent al is gedaan of bedacht. Het is zonde om het wiel opnieuw uit te vinden, terwijl er al zoveel is dat kan worden hergebruikt of waarop je kunt doorborduren. Ga op onderzoek uit en ga in gesprek met mensen van buiten je sector of kijk internationaal. Niet alleen kan het je geld en tijd besparen, het kan ook nog eens mooie onverwachte samenwerkingen opleveren. 

Een goed voorbeeld is het project Niet voor de Bühne. Verschillende disciplines werden bij elkaar gebracht om te kijken naar de rol van kunstenaars bij fundamentele crises zoals klimaatontwrichting. Kunstenaars kunnen thema’s vaak beter verbeelden dan wetenschappers en beleidsmakers. Aan de andere kant kunnen wetenschappers en beleidsmakers vanuit hun rol kunstenaars juist versterken en aanvullen. Pas als mensen met elkaar praten, kunnen ze uit hun eigen bubbel stappen. Bij Niet voor de Bühne zaten kunstenaars, wetenschappers en beleidsmakers daarom met elkaar om tafel. Het leverde los van nieuwe inzichten, meer waardering op voor en verbinding met de ander. Door kennis en kunde met elkaar te delen, behaal je de meest optimale resultaten. 

Voor de beste resultaten is een groep met mensen die verschillende vaardigheden en kwaliteiten hebben, effectiever. Het is dus slim om mensen om je heen te verzamelen die jou aanvullen en scherp houden. Het maakt je team of samenwerking sterker door aandacht te hebben voor onderlinge verschillen en kwaliteiten. Kijk bij het aangaan van samenwerkingen naar wie welke competenties heeft. Wat kan iemand bijdragen? Waarom is het logisch om met deze partij of persoon samen te werken? Juist mensen die anders denken kunnen bijdragen aan een betere balans in het project. Wat daarbij wel van cruciaal belang is, is dat bij iedereen het doel centraal staat.