De positie van de creatieve maker

De positie van de creatieve maker is van essentieel belang voor de vitaliteit van de culturele en creatieve sector én de samenleving als geheel. We analyseren hoe hun positie kan worden versterkt, hoe deze zich ontwikkelt en hoe deze groep creatieve professionals betrokken is bij de beoogde innovaties van Innovationlabs #1.

Definitie creatieve maker

Een toekomstspeculant die de samenleving verrijkt met verhalen die we kunnen ervaren door woorden, beelden, geuren, geluiden en tastzin; verhalen waarin onze leefwereld met openheid en verwondering symbolisch en vanuit verschillende perspectieven wordt onderzocht en geduid.

Er ontstaan nieuwe ‘beroepsprofielen’, te betitelen als artist-educator, art-engineer, social art worker, no limits artists, de creatieve prosumer, de avartist, de fashion digitalizer.

1. Het versterken van de economische positie van de creatieve maker
De creatieve maker is aanwezig in de meeste projecten van Innovationlabs #1, maar in uiteenlopende rollen. Bij sommige projecten is de creatieve maker de doelgroep van de innovatie. Deze projecten zijn gericht op het vergroten van het bereik en de verkoop van artistieke producties, wat direct of indirect bijdraagt aan meer inkomsten en/of grotere naamsbekendheid. Een belangrijke uitdaging hierbij is het compenseren van creatieve makers via specifieke verdienmodellen, bijvoorbeeld op basis van licentierechten. Bij andere projecten, zoals De Kunst van Later
en No Limits! Art Castle
, staan de creatieve makers zelf centraal.
Beeld: De Kunst van Later
Beeld: De Kunst van Later
De Kunst van Later
De Kunst van Later
wil de economische positie van zelfstandigen in de creatieve sector versterken door hun pensioenvoorziening te verbeteren. Om dit te bereiken, worden kunstenaars direct benaderd om nieuwe inzichten te verkrijgen in de specifieke kenmerken en behoeften van culturele en creatieve zelfstandigen. Omdat er niet zoiets bestaat als 'de zelfstandige kunstenaar', zijn er verschillende innovaties nodig om de inkomenspositie van zelfstandigen te versterken, nu en in de toekomst.
Beeld: No Limits! Art Castle
Beeld: No Limits! Art Castle
No Limits! Art Castle
Een belangrijk aspect van het project No Limits! Art Castle
is gelijke waardering en beloning voor professionele kunstenaars en kunstenaars met een beperking. Door hun artistieke waarde te promoten, wordt gestreefd naar een betere economische positie voor deze professionals.
2. De creatieve makers als innovator
De directe rol van creatieve makers in de projecten van Innovationlabs #1 is divers. Bij verschillende projecten wordt de creatieve maker ingezet vanuit het idee dat hun creatieve inbreng een voorwaarde of zelfs noodzaak is om de beoogde innovaties te bereiken. Het gaat dan vooral om creatieve benaderingen van materialen, technologie en/of ontwerpprocessen, zoals bij Hybrid Music Vibes
en Meta-Estate Lab
.
Beeld: Robbie van Hek
Beeld: Robbie van Hek
Hybrid Music Vibes
Hybrid Music Vibes
geeft artiesten de kans om te onderzoeken hoe nieuwe technologieën kunnen bijdragen aan de presentatie en beleving van hun muziek. Door toegang tot de nieuwste technologieën, de benodigde kennis en ruimte voor experimenten, draagt dit project bij aan de ontwikkeling van de artiest. Tegelijkertijd fungeren de betrokken artiesten en hun toepassingen als aanjager van innovatie in de muzieksector.
Beeld: JustJusta
Beeld: JustJusta
Meta-Estate Lab
In Meta-Estate Lab
krijgt de architect - vertegenwoordigd door ARCAM - een sterkere positie binnen het complexe ecosysteem van bouwopdrachten door middel van blockchaintechnologie. Door de architect zowel initiatiefnemer als belanghebbende te maken, streeft het lab ernaar de architect een sterkere positie te geven ten opzichte van kapitaalkrachtige projectontwikkelaars en bouwbedrijven, die steeds meer invloed hebben gekregen op het creatieve proces.
3. De hybride toekomst van de creatieve maker
De creatieve maker innoveert stapsgewijs of radicaal op basis van specifieke kennis en vaardigheden op het gebied van materialen, technieken en methoden. In sommige projecten van Innovatielabs #1 wordt expliciet de vraag gesteld of de specifieke kennis en vaardigheden van de creatieve maker zelf ook aan vernieuwing toe zijn. Kortom: de creatieve makers moeten zelf ook innoveren, zowel qua kennis en vaardigheden als qua positie in het veld. Dit komt vooral voort uit de toenemende hybridisering van de beroepspraktijk, waarbij creatieve makers nadrukkelijk relaties aangaan met andere praktijken, kennisdomeinen en werkvelden.
Beeld: Tomas Mutsaers
Beeld: Tomas Mutsaers
Zuid. Boijmans van Beuningen
Het project Zuid. Boijmans van Beuningen
verbindt het artistieke domein met het sociale domein. Door de kloof te overbruggen tussen lokale bewoners in Rotterdam-Zuid en het traditionele museummodel, maken de deelnemende kunstenaars niet alleen kunst (waaronder community art), maar fungeren ze ook als bruggenbouwers om een nieuw, divers publiek naar het museum te trekken.
Beeld: Adem Gümrükçler
Beeld: Adem Gümrükçler
Innovation:Lab
Innovation:Lab
brengt creatieve makers samen met technologen zoals software- en hardware-ontwikkelaars, 3D-kunstenaars, mixed-reality artiesten, creatieve technologen en hackergemeenschappen. Op deze manier verbreden creatieve makers hun horizon, leggen ze nieuwe verbindingen en ontwikkelen ze nieuwe technieken die ze kunnen toepassen in hun creatieve praktijk.

CONCLUSIE


Een hybridisering van de praktijk van de creatieve maker vereist ook het innoveren van de creatieve maker zelf. Hoewel creatieve makers van nature zoeken naar experiment en vernieuwing en daarmee een belangrijke humuslaag creëren voor allerlei soorten innovaties, lijkt de wend- en weerbaarheid van de culturele en creatieve sector vooral gebaat bij een hybridisering van hun rol. De creatieve maker zal de taal en de tools moeten ontwikkelen om zijn creatieve expertise, zijn innovatieve denken en doen, te verbinden aan gebieden buiten kunst en cultuur, zoals het wetenschappelijke, technologische en maatschappelijke domein.

Download hiernaast de pdf voor de Engelstalige routekaart die we maakten voor de expositie van Innovatielabs #1 op Dutch Design Week 2023.

Onderzoekers

Jeroen van den Eijnde
Jeroen van den Eijnde
Lector Tactical Design
Lucie Huiskens
Lucie Huiskens


Benieuwd naar alle bevindingen?
Lees hier de hele eindrapportage van innovatielabs #1