Een belangrijk vertrekpunt voor het overgrote deel van mensen en organisaties die actief zijn in de culturele en creatieve sector is zorgen dat het artistiek-creatieve werk het publiek bereikt, of dat al in eerder stadium, een doelgroep of andere stakeholders bij of in het culturele en creatieve proces wordt betrokken: publieksparticipatie.
Over Sabine Niederer
Sabine Niederer, PhD, is lector aan de Hogeschool van Amsterdam, waar ze het Visual Methodologies Collective heeft opgericht, een onderzoeks- en ontwerpcollectief dat zich richt op het ontwikkelen van visuele, digitale en participatieve methoden voor sociaal en cultureel onderzoek. In haar projecten brengt Sabine kunstenaars, ontwerpers, onderzoekers en studenten uit verschillende disciplines samen om urgente sociale en culturele vraagstukken te bestuderen, met speciale aandacht voor ecologische en sociale duurzaamheid.
Het betrekken van publiek
Hoe krijg je een beter begrip van je publiek? Hoe betrek je het publiek bij de co-creatie van je project? Hoe organiseer je een hybride evenement dat zowel fysieke als virtuele bezoekers aanspreekt? Dit zijn vragen waar veel culturele organisaties op dit moment mee bezig zijn. Tijdens de pandemie ontwikkelden veel culturele organisaties noodgedwongen manieren om hun publiek online betrokken te houden. Toen de zalen en vertoningsruimten weer open mochten, wilden partijen de goede dingen van de online betrokkenheid behouden, maar ook experimenteren met hybride vormen van participatie, waarbij een zinvolle combinatie van online en offline deelname werd gefaciliteerd. In de projecten van de eerste lichting Innovatielabs zien we dit terugkomen.
Definitie hybride publieksparticipatie
Een betekenisvolle combinatie van online en offline participatie, waarbij zowel online als fysiek aanwezig publiek zich bewust is van elkaars aanwezigheid en een waardevolle ervaring heeft.
Toen de zalen en vertoningsruimten weer open mochten, wilden partijen de goede dingen van de online betrokkenheid behouden, maar ook experimenteren met hybride vormen van participatie.
Publieksparticipatie en innovatie
Aandacht voor het vergroten en verbeteren van publieksbereik en -participatie blijkt een spil voor vernieuwing, aangedreven door de inzet van publieksonderzoek. Co-creatie en hybride betrokkenheid cultiveren een vruchtbare voedingsbodem voor innovatie. Een viertal thema’s binnen en invalshoeken voor publieksparticipatie komt naar voren in de verschillende projecten.
1. Publieksbereik
Ten eerste blijkt het vergroten van het publieksbereik een belangrijk onderdeel van het innovatietraject binnen meerdere projecten. Doel is om verder te gaan dan de gebruikelijke doelgroepen en actief in te zetten op het bereiken en betrekken van partners en publiek van buiten de eigen sociale en culturele context. Daarvoor is het vaak nodig om meer te weten te komen van nieuwe doelgroepen.
2. Het publiek beter leren kennen
Het tweede thema is dan ook ‘je publiek beter leren kennen’. Daarbij wordt het concept publiek breed opgevat; het kan bestaan uit afnemers of bezoekers van nieuwe diensten en toepassingen die zijn ontwikkeld in het project of juist uit samenwerkingspartners en creatieve peers. We zien dat in de projecten verschillende drijfveren bestaan om publieksonderzoek uit te voeren en dat de gehanteerde methoden eveneens kunnen verschillen.
3. Co-creatie
De derde vorm van publieksparticipatie is co-creatie. De activiteiten en het aanbod worden hierbij gezamenlijk ontwikkeld met de doelgroep, waardoor een goede aansluiting op de wensen en ervaringen van doelgroep wordt gerealiseerd. Het gaandeweg testen en evalueren van prototypen samen met de doelgroep is een intensief maar dankbaar traject voor innovatie met de eindgebruiker.
4. Hybride publieksparticipatie
Het vierde thema is hybride publieksparticipatie, een combinatie van online en fysieke betrokkenheid bij culturele producties, van evenementen tot publicaties. Hybride evenementen zijn toegankelijk voor zowel een online als een offline publiek. Voor een geslaagd hybride evenement is onder andere onderlinge interactie en zichtbaarheid tussen die verschillende publieken van grote meerwaarde.
1. Publieksbereik
Ten eerste blijkt het vergroten van het publieksbereik een belangrijk onderdeel van het innovatietraject binnen meerdere projecten. Doel is om verder te gaan dan de gebruikelijke doelgroepen en actief in te zetten op het bereiken en betrekken van partners en publiek van buiten de eigen sociale en culturele context. Daarvoor is het vaak nodig om meer te weten te komen van nieuwe doelgroepen.
2. Het publiek beter leren kennen
Het tweede thema is dan ook ‘je publiek beter leren kennen’. Daarbij wordt het concept publiek breed opgevat; het kan bestaan uit afnemers of bezoekers van nieuwe diensten en toepassingen die zijn ontwikkeld in het project of juist uit samenwerkingspartners en creatieve peers. We zien dat in de projecten verschillende drijfveren bestaan om publieksonderzoek uit te voeren en dat de gehanteerde methoden eveneens kunnen verschillen.
3. Co-creatie
De derde vorm van publieksparticipatie is co-creatie. De activiteiten en het aanbod worden hierbij gezamenlijk ontwikkeld met de doelgroep, waardoor een goede aansluiting op de wensen en ervaringen van doelgroep wordt gerealiseerd. Het gaandeweg testen en evalueren van prototypen samen met de doelgroep is een intensief maar dankbaar traject voor innovatie met de eindgebruiker.
4. Hybride publieksparticipatie
Het vierde thema is hybride publieksparticipatie, een combinatie van online en fysieke betrokkenheid bij culturele producties, van evenementen tot publicaties. Hybride evenementen zijn toegankelijk voor zowel een online als een offline publiek. Voor een geslaagd hybride evenement is onder andere onderlinge interactie en zichtbaarheid tussen die verschillende publieken van grote meerwaarde.
